بررسی مهارتها و قابلیتهای کتابداران دیجیتال: موردپژوهی کتابداران کتابخانه‎های دانشگاهی تبریز

زمینه و هدف: گسترش به‌کارگیری فناوری در کتابخانه‎ها و مراکز اطلاع‎رسانی در جوامع کنونی، ایجاد کتابخانه‎های دیجیتال[1] را در پی داشته است. و از آنجا که منابع انسانی تأثیرگذارترین مؤلفه در کتابخانه‎ها می‎باشند، می‎توان از تبدیل کتابداران سنتی به کتابداران دیجیتال[2] حایز مهارتهایی خاص در این زمینه به عنوان پیش‎نیاز تبدیل کتابخانه‎ها به کتابخانه‎های دیجیتال اشاره کرد. از این رو، پژوهش حاضر، با هدف بررسیمهارتها و قابلیتهای کتابداران دیجیتال در کتابخانه‎های دانشگاه‎های تبریز، علوم پزشکی تبریز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، انجام گرفته است. روش‎شناسی: برای گردآوری داده‎ها پرسشنامه‎ای تدوین شد که در برگیرندة هفت مهارت اصلی مورد نیاز کتابداران دیجیتال یعنی «مهارت آموزشی»، «مهارت پژوهشی»، «مهارت مدیریتی»، «مهارت اطلاعاتی»، «مهارت اینترنتی»، «مهارت شخصیتی» و «مهارت رایانه‎ای» است. هر مهارت اصلی نیز شامل چند زیرمهارت است که مهارتهای ذکر شده با مرور متون مرتبط با موضوع به دست آمده‎اند. در این پژوهش، 100 کتابدار از سه دانشگاه یادشده به سؤالهای مطرح در پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج: یافته‎ها نشان داد میانگین مقیاس مهارتهای دیجیتال 180، میانگین درجه اهمیت مهارتهای دیجیتال  54/251 و میانگین میزان توانمندی در مهارتهای دیجیتال 39/180 است. این بدین معناست که میانگین میزان توانمندی به میانگین مقیاس نزدیکتر است. همچنین، تنها 52% از کتابداران مورد پژوهش از توانمندی بالایی در انجام امور با مهارتهای دیجیتال برخوردارند، در صورتی که از نظر 90% کتابداران، داشتن مهارتهای دیجیتال دارای اهمیت است. نتیجه‎گیری: به‎‎طورکلی، میزان توانمندی در مهارتهای دیجیتال در بین کتابداران مورد بررسی پایین بوده است، اما در صد بالایی از کتابداران از اهمیت مهارتهای دیجیتال آگاهند.   [1]. Digital libaraies. [2]. Digital librarians.